Norveç, Kuzey Atlantik ve Baltık Denizi’nde yürütülmekte olan Trident Juncture 2018 tatbikatı 23 Kasıma kadar devam edecek. 29 Müttefikin katıldığı ve Soğuk Savaş sonrası dönemde NATO’nun en büyük çaplı tatbikatıdır. Toplu savunma konusundaki bir (5. Madde) senaryosu etrafında kurulmuş olan bu tatbikatın amacı İttifak’ın toplu yeteneklerini bütün dikkatleri üzerine çekecek bir tatbikat vasıtasıyla gözler önüne sermektir. Bu tatbikat NATO’nun, takviye güçlerini konuşlandırma ve kabul etme, taktik düzeyde eğitim, ve büyük çaplı kuvvetlerin komutası gibi konuları içeren büyük çaplı bir operasyonu planlama ve yürütebilme yeteneğini sınamaktır. Tatbikat sırasında Müttefik Dönüşüm Komutanlığı ortak ülkelerle yirmiden fazla deneme üzerinde de çalışacaktır. Bu deneylerden biri de NATO’nun enformasyon ortamının analizini yapabilme yeteneğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
Trident Juncture Tatbikatı sırasındaki temsili bir saldırıda ‘düşman’ rolündeki Kanadalı meslektaşları ile karşı karşıya gelen İtalyan askerleri –Norveç, Alvdal, 3 Kasım 2018. © NATO / resim: fotoğrafçı MCpl Pat Blanchard, 2 Div CA det Saint Jean
NATO, Trident Juncture tatbikatı vasıtasıyla operasyonel açıdan ehil, yetenekli ve herhangi bir saldırıya karşı İttifak topraklarını korumaya hazır olduğunu göstermektedir. Tatbikat, NATO birliğinin caydırıcılık ve savunma konusunda stratejik mesajlarla desteklen bir gösterisidir. Tatbikatın senaryosu gerçek değildir ama İttifak’ın bu tatbikattan öğreneceği dersler ve NATO’nun dirençliliği açısından sağladığı yararlar son derece gerçektir.
Yeni tehditlere ve teknolojilere adaptasyon
NATO’nun büyük çaplı tatbikatları başladığından beri, özellikle Trident Juncture 15’ten beri, çok şey değişmiştir. NATO’nun 2018 Brüksel Zirvesi’nde İttifak liderleri hızlı karar alma ve eyleme geçme konusunda NATO’ya destek olmak amacıyla bir durum bilinci ve anlayışı geliştirme konusundaki kararlılıklarını açıkladılar. Ayrıca, NATO üyesi ülkelerin sanayi ve akademi dünyalarının desteğiyle ortaklıkları daha da güçlendirmek dâhil, teknolojik ilerlemelerden geri kalmamak için yenilikleri teşvik etmeye karar verdiler.
Bunlara ilaveten, hibrid savaşlardaki teknolojik ilerlemeler, hızla mevcut teknolojilerin yerini alan yıkıcı teknolojiler ve yapay zekâ son derece karmaşık bir uluslararası güvenlik ortamı yaratmıştır. Müttefikler her zaman olduğundan daha çok bilgiyi kontrol altına almalı, ve ona göre harekete geçmelidirler.
Enformasyon çağı NATO’yu ‘Nesnelerin İnterneti’ vasıtasıyla artarak üretilen bilgiler doğrultusunda uyarlanmaya mecbur etmektedir. Değişken bir güvenlik ortamında, gerek fizikȋ mekânlar gerek sanal enformasyon mekânlarında alınan kararlar hedefe yönelik ve tam zamanında olmalıdır. Bu olaylar ve faktörler bileşimi karşısında NATO bir yandan çalışırken bir yandan da gelişimini devam ettirebilmelidir.
Müttefik Dönüşüm Komutanlığı Trident Juncture 18 tatbikatı boyunca NATO ortakları, ulusal ortaklar ve sanayi ortaklarıyla birlikte çeşitli denemeler yapmaktadır.
Bu deneylere şunlar da dâhildir: askeri lojistikte otonom sistemlerin gelecekteki yetenekleri; 3D baskı (katmanlı üretim olarak da anılır); yeni bir kara komuta ve kontrol sistemi; NATO’nun ani biyolojik salgınlara tepkisi ve müşterek bir ortamda istihbarat paylaşımı, gözetleme ve keşiflere ilişkin denemeler. Bunlara ilâveten ağır kayıpların verildiği olayları ele almakta yeni bir tıbbi modüler yaklaşım ve operasyonel tablonun paylaşımını geliştirecek bir sivil-askeri tıbbi ara yüz kavramı konusundaki denemeler de bulunmaktadır. Denemeler, askeri bağlamda, özel sektördeki teknolojik ilerlemelerden büyük ölçüde yararlanmaktadır. Bu deneylerin sonuçları yetenekleri geliştirmekte ve daha da önemlisi de NATO’nun savaşma yeteneğini geliştirmekte kullanılabilir.
Denemelerden biri “Enformasyon Ortamının Değerlendirilmesi” ile ilgilidir. Burada amaç NATO’nun enformasyon ortamını analiz etme yeteneğini geliştirmek ve böylece NATO’nun iletişiminin farklı dinleyiciler tarafından nasıl algılandığı konusunda üst düzeyli politikacılar ve askeri komutanlara bir analiz sunabilmek ve tavsiyelerde bulunabilmektir. Bu sadece Trident Juncture tatbikatında NATO’nun kendi iletişim performansının analizini yapmak değildir; aynı zamanda, hem NATO’nun herhangi bir potansiyel düşmanının hem de bu tatbikatta ‘başkalarının’ NATO hakkında ne dediğini anlamakla ilgilidir.
Enformasyon ortamını değerlendirmek
Peki, enformasyon ortamı nedir? Bu ortamı enformasyonun alındığı, işlemden geçirildiği ve iletildiği sanal veya fiziki mekândır ve aktörler, ağlar, veri, enformasyon ve enformasyon sistemlerini içerir. Ayrıca bir fikir oluşturma ve karar verme ortamıdır. NATO’nun arzulanan izleyici kitlesi ise birbiriyle çelişen mesajlar ve alternatif seslerle dolu gürültülü bir ortamdadırlar.
Yeni teknolojiler ve sosyal medya kanalları tüm örgütlerin arzulanan izleyicileriyle sürekli olarak iletişim halinde olmaları gerektiği, aksi takdirde iletişimlerinin gürültü veya karşı-söylemler karşısında yok olma riskini almaları anlamına gelir.
Yeni teknolojiler karar verme süreçleri, toplumsal örgütlenme ve sosyal yapılardaki davranışları da değiştirmiştir. Günümüzde, etkileyici bireyler toplumsal değişimde daha önce hiç olmadığı önemli bir etken olabiliyorlar. Bugün, bir birey bulunduğu yer neresi olursa olsun, ister devlet ister devlet dışı aktör olsun, herhangi bir amaç için milyonlarca destekçi toplayabilir. Bireyler grup halinde davranış yapılarını ve sosyal yapıları değiştiren sosyal amaçlar etrafında bir araya gelebilirler – örneğin #blacklives matter, #metoo, #bostonstrong veya#prayformanchester.
Tüm İttifak çapında iletişimciler NATO ile ilgili söylemlerde bulunuyorlar ve yanlış bilgilendirmelere gerçeklerle karşılık veriyorlar.
Devlet ve devlet dışı aktörler iletilerini giderek çok daha çeşitli izleyici kitlelerine yöneltmektedirler. Devlet veya devlet dışı aktörlerin düşmanca iletileri kadar, bu iletilerin algıları şekillendirme ve kutuplaştırıcı propaganda ve yanlış bilgileri yayma olasılıkları da İttifak açısından bir endişe kaynağıdır. NATO’nun iletileri, bugün içinde bulunduğu enformasyon ortamını ile ilgili bilgi ve değerlendirmelere dayanmaktadır.
Bu değerlendirme bir tweet atmak, bir mesajın ulaşabileceği yerleri izlemek, dijital kanalları gözlemek veya halka açık bilgileri okumaktan çok daha önemlidir. Bunların hepsi en az medyanın derinlemesine gözlemlenmesi ve analizi kadar önemlidir. NATO ve ortakları aynı zamanda NATO’nun hedefleri ve iletişim amaçları kapsamında medyanın da ötesinde her türlü enformasyonu takip etmeli, ve karar vererek harekete geçmelidir. Bu da enformasyon ortamında etkili biçimde rekabet edebilmek anlamına gelir.
Trident Juncture tatbikatı sırasında gerçekleştirilen bu deneme, gerçek zamanda ve gerçek veri kullanarak ilk Enformasyon Ortamı Değerlendirmesi kavramını doğrulamayı amaçlıyordu. Bu kavram bir metodolojinin ana hatlarını belirler, rol ve sorumlulukların dağılımını yapar, ve NATO ailesi ve ortaklarımız çapında veri analizi ve ortak çalışmaya dayanan teknolojilerin kullanımını teşvik eder.
NATO komuta yapısı, Müttefik ülkeler, ve destek unsurlarındaki iletişimciler sürekli olarak veri bilimi de dâhil birçok boyutu bir araya getiren bir yaklaşımla enformasyon ortamını anlamak için çalışmaktadırlar. Analizciler tatbikat konusundaki iletişimi takip edebilmek ve NATO’nun söylemleri (‘kendi’ iletileri), muhalif tarafın söylemleri ( ‘düşmanca’ iletiler), ve diğer herkesin söylemleri (‘kazanılan’ iletiler) karşısında ne gibi tepkiler verildiğini öğrenebilmek için çeşitli teknikler kullanmaktadırlar. Bu bilgi NATO’nun iletişim hedefleri ile kıyaslanaral ölçülmektedir.
Napoli’deki Müşterek Kuvvet Komutanlığı, 25 Ekim’den 7 Kasım’a kadar süren canlı tatbikat süresince Norveç’in Oslo kentinde bir Enformasyon Füzyon Hücresi oluşturdu. NATO Genel Karargâhı, Napoli ve Brunssum’daki Müşterek Kuvvet Komutanlıkları, Müttefik Dönüşüm Komutanlığı, katkıda bulunan ülkeler, özel sektör şirketleri ve ev sahibi ülke bu Enformasyon Ortamı Değerlendirmesi denemesini uygulamak için hep birlikte bu Hücrede çalıştılar.
Bu Hücre, çeşitli teknolojiler vasıtasıyla çok sayıda enformasyon ve veri kanalı kullanan gözlem analistleri ağından derinlemesine bilgi ve veri edinmiştir. Bir grup stratejik analizci, bu bilgiyi enformasyon şartları ve NATO’nun iletişim hedefleri kapsamında birleştirerek Hücre Direktörü ve üst düzeyli komuta grupları için bir rapor hazırlamıştır. Enformasyon Ortamı Değerlendirmesi kavramının doğrulanması operasyonel bir deneme idi – bu denemenin ne kadar etkili olduğu, katma değeri, ve bundan alınan dersler üzerinde dikkatle durulacaktır.
Enformasyon ortamındaki değişimler insanların dünyadaki olaylarla ilgili algılarını etkilemeye devam ederken, İttifak da enformasyon ortamı konusundaki analizlerini sürdürmektedir. İttifak dâhilinde iletişimciler NATO’nun iletileri için hedefler belirleyip bu konuda söylemler hazırlarken diğer yandan da sürekli olarak bunların ne derece etkili olduğunu değerlendirmektedirler. Biz Trident Juncture tatbikatında enformasyon ortamını değerlendirmek için işbirliğine dayalı bir platform kullanarak yeni bir metodolojiyi test ettik. Enformasyon konusunda öğrenilenlerin, bunların etkilerinin, ve geleceğe dönük olası gelişmelerin bütünsel olarak ele alınması, Müttefiklerin karar verme organlarını daha da bilgilendirecek ve NATO’nun kendi faaliyetleri ve değerleri konusundaki iletişiminin daha etkili olmasına olanak sağlayacaktır.