“NATO kuvvetlerinin etkili olabilmesi için birlikte çalışabilirlik yeteneği şarttır.”
Müttefik Dönüşüm Yüksek Komutanı, General General Jean-Paul Paloméros, 25 Eylül, 2013.
Soğuk Savaş sona erdiğinden beri NATO İttifakı’nın yeni güvenlik ortamında yaşayabilirliği ve geçerliliği konusu tartışmaların merkezinde yer almıştır. Odak noktasının toprak savunmasından çokuluslu yurt dışı misyonlara (Afganistan, Kosova, Libya) kayması ve bu misyonların yürütülmesinde karşılaşılan zorluklar Müttefiklerin birlikte çalışabilme yeteneğindeki kısıtlamaları ortaya çıkarmıştır. Birlikte çalışabilirlik konusundaki sorunların bazıları (egemenlik ile ilgili endişeler, farklı ulusal çıkarlar, savunma bütçelerindeki kısıntılar, yerel savunma endüstrisine verilen destek, ve teknolojik kapasitelerde farklılık) politikacılar tarafından stratejik düzeyde çözümlenebilir. Ancak bunların dışında teknolojik farklılıklar, komuta ve kontrol, ve doktrinler arası farklılıklar ve kaynak eksiklikleri gibi birçok taktik sorun da mevcuttur. NATO, bu sorunları hafifletmek için “Bağlı Kuvvetler Girişimi”ni (CFI) yürürlüğe koydu.
NATO ISAF askerleri Marawara Köprüsünde, Ekim 2009, Afganistan. ©NATO
CFI’nin hedefi daha geniş çaplı eğitim-öğretim, daha fazla tatbikat ve teknolojinin daha iyi kullanılmasıyla birlikte çalışabilirliği iyileştirmek ve kuvvetlerin hazırlık düzeyi ve etkili çarpışma yeteneğini arttırmaktır. Grafenwoehr, Almanya’da bulunan Çokuluslu Müşterek Eğitim Komutanlığı (JMTC), Bağlı Kuvvetler Girişimini (CFI) desteklemek amacıyla “Birleşik Eğitim Girişimi”ni (CTI) başlattı. JMTC’nin eşsiz konumu ve NATO Müttefiklerini ve çokuluslu ortaklarını eğitmekteki deneyiminden yararlanan Birleşik Eğitim Girişimi (CTI) eğitim ve öğretim kapsamını genişletmekte, ve entegre, eşzamanlı, canlı ve yapıcı tatbikatlar yürütmek için teknolojiyi kullanmaktadır. CTI eğitim masraflarının düşmesine yardımcı olmakta, çokuluslu ortaklıkları teşvik etmekte, ve en önemlisi
İttifak’ın birlikte çalışabilirlik yeteneğini iyileştirmektedir.
The need
Bu durum karşısında İttifak liderleri Bağlı Kuvvetler Girişimi’ni (CFI) başlattılar.
NATO, birlikte çalışabilirlik kavramını “verilen görevleri yerine getirirken sinerji içinde çalışabilmek” olarak tanımlıyor. Yıllarca birlikte çalışabilirliği ve bunu pekiştirecek olan NATO Standardizasyon Anlaşmasını (STANAG) vurgulamasına rağmen, son zamanlardaki misyonlar birlikte çalışabilirlik konusunda var olan kısıtlamaları ortaya çıkarmıştır. Bu durum karşısında İttifak liderleri Bağlı Kuvvetler Girişimi’ni (CFI) başlattılar. Bu oluşumun amacı NATO formasyonlarının birbirleriyle etkili şekilde iletişim kurabilmeleri, eğitim görebilmeleri ve faaliyet gösterebilmelerini garanti etmektir. Bu gereksinim açıkça görülüyor olsa da, CFI’nin uygulanmasıyla ilgili birçok sorunlar vardır. Bir sonraki bölümde bu konudaki ana sorunlar ve JMTC‘nin bu sorunları nasıl hafiflettiği incelenmektedir.
Sorunlar
Birlikte çalışabilirlik ile ilgili hem stratejik hem taktik sorunlar olmasına rağmen, bu yazı daha ziyade taktik sorunlar üzerinde durmaktadır. Bunun nedeni, stratejik sorunların çözümü siyasi kararlar gerektirirken taktik sorunların çözümünün ortak taktik, teknik ve prosedürlerin (TTT)belirlenmesine bağlı olmasıdır. Birlikte çalışabilirlik ile ilgili temel taktik sorunlar arasında teknolojik farklılıklar, komuta ve kontrol, doktriner farklılıklar ve kaynak açıkları bulunmaktadır.
1. Teknolojik farklılıklar
NATO kuvvetleri arasında büyük farklılıklar mevcuttur. Yelpazenin bir ucunda dijital teknolojiye sırtını dayamış olan Amerika Birleşik Devletleri bulunmaktadır. Her Amerikalı komutanın emrinde olan insansız hava sistemleri (UAS), Gelecekteki Komuta Yeri (CPOF), ve Mavi Kuvvet Takip Sistemi (BFT) komutanlara ortak bir operasyonel tablo oluşturmalarında yardımcı olur. Ancak Müşterek Görev Gücü’nün diğer üyeleri bu tabloyu göremezlerse, tablo ortak olma niteliğini yitirir. NATO içinde en az 13 farklı savaş izleme sistemi mevcuttur. Ancak farklı teknik standartlara sahip olmaları nedeniyle birçoğu birlikte çalışabilirlik açısından kullanışlı değildir.
JMTC, bu sorunları hafifletmek için daha düşük teknolojiye sahip çözümlere yönelmiştir.
JMTC, Bu sorunları hafifletmek için daha düşük teknolojiye sahip çözümlere yönelmiştir. Bu çözümlere dost güçleri tanımlamak için araçlarının işaretlenmesi, hareketliliği kontrol edebilmek için basit grafik kontrol sistemleri, iletişim için FM radyo kullanımı, ortak bir anlayış geliştirmek için yapılan provalar, ve en etkilisi, her tabur ve daha büyük formasyonlarda operasyonların diğer tabur ve formasyonlar ile senkronize edilebilmesi için İrtibat Subayları (LNOs) bulunması dahildir.
Taktik İnsansız Hava Sistemi Shadow geri dönüyor. Shadow 400 lbs ağırlığında, ve birkaç mil içinde etkili olan optik ve kızılötesi kameralarla donatılmış insansız hava taktik sistemidir. Resimde bir Georgia Ulusal Muhafız Birliği bir insansız hava sistemini inişe getiriyor. ©Georgia National Guard
Entegrasyonu kolaylaştırdıkları ve eşdüzeyler arası iletişimi destekledikleri için İrtibat subaylarının karşılıklı değişimi özellikler etkilidir. Bunun hem uzun vadede hem de operasyonel açıdan yararları vardır. Amerika Birleşik Devletleri Ordusu, Avrupa Komutan Yardımcısı Tümgeneral Walter Piatt şöyle demektedir: “ülkelerin ilişkisi olmaz; insanların olur. Bizler paylaştığımız zorluklarla inanılırlık kazanırız.”
2. Misyon komuta ve kontrol
Dr. James Derleth derste.
Savaşlarla geçen son on yıl entegre hale getirilmiş komuta ve kontrol yapısının ne kadar önemli olduğunu tekrar göstermiştir. Dost kuvvetler, düşman kuvvetler ve yerel nüfusun sürekli olarak birbirlerini etkilediği savaşlar giderek karmaşık hale gelmiştir. Müşterek Görev Gücü içindeki bir ulusal formasyona sadece bir “görev ve amaç” vermek yeterli değildir. Misyon ve operasyonel ortam üzerinde ortak bir anlayış geliştirebilmek için birlikte çalışmaya dayalı planlama ve entegrasyon gereklidir. Birlikler, çoğu kez, müttefiklerinin sistemleri veya kendilerine ne tür bilgi gönderildiğinden habersiz olarak konuşlandırılmaktadırlar. Birlikte çalışabilirlik ile ilgili bu zafiyet birliklerin etkili şekilde iletişim kurabilmeleri ve manevra yapabilmelerini zorlaştırmaktadır.
Çokuluslu Müşterek Eğitim Komutanlığı (JMTC), bu sorunu hafifletmek için Gözlemci, Antrenör ve Eğitmen Timlerinin tatbikatlardan önce katılımcılarla birlikte çalışmalarını sağlamaktadır. Burada amaç tüm formasyonların birbirlerinin özgün yetenek ve kapasitelerini tam olarak anlamaları ve bunları entegre edebilmelerini sağlamaktır. Buna katılımcı ülkelerin ne tür teçhizat kullandıkları, kaç ağ yönettikleri ve bu ağlar üzerinden kendilerine ne tür bilgi verildiğini tanımlamaları da dahildir. Bu bilgi vasıtasıyla değişik ağlar ve frekanslar üzerinden hangi sistemlerin iletişim kurabileceğini gösteren bir uyumluluk matriksi oluşturulacaktır.
3. Doktriner farklılıklar
Amerikan ordusunun Avrupa’daki Çokuluslu Müşterek Hazırlık Merkezi’nden Astsubay Kıdemli Çavuş Anthony Craft, 2 Aralık’ta Hohenfels, Almanya’daki bu merkezde yapılan askeri danışmanlık timi (MAT) eğitimi sırasında Bulgar askerlerine taktik hareket prosedürleri konusunda brifing veriyor. Askeri ve polis danışmanlık eğitim programlarının amacı Afganistan’daki operasyonel ortama çok benzeyen bir ortam oluşturarak bu timleri isyancılarla mücadeleye ve el yapımı bombaları içeren operasyonlara hazırlamak ve onlara Afgan güvenlik ve polis kuvvetlerinin eğitim ve danışmanlığı için gereken becerileri kazandırmaktır.
Foto: Spc. Jordan Fuller
28 ülkenin bulunduğu bir grupta doktrinler arasında belirgin farklılıklar olması şaşırtıcı değildir. Örneğin, Amerikan doktrininde “ateş” (Fires) “müşterek komutanlar ve manevra komutanlarının kendi operasyonel ortamlarına hakim olabilmek için öldürücü ve öldürücü olmayan atışları entegre etmeleri ve gerçekleştirmeleri” anlamına gelmektedir. Buna karşılık, Sovyet doktrini ile eğitilmiş NATO ülkelerinde “ateş” öncelikli olarak yaylım ateşi şeklindedir. Yine Amerikan doktrininin tersine, NATO ülkeleri topçu unsurlarını korumak amacıyla bir “Saklanma Yeri” (belirlenen Ateşleme Noktasından takriben bir kilometre uzakta) oluşturulur. Bu da Ateş (Fires) emri ancak verildikten 15-25 dakikadan sonra gerçekleşebiliyor demektir. Amerikan topçu unsurları ise 3-5 dakika içinde destek verebildikleri için bu durum birlikte çalışabilirliği etkilemektedir.
Ülkeler arasındaki doktriner farklılığı azaltmak amacında olan JMTC çeşitliliği yararlı bir niteliğe dönüştürmeyi öğrenmiştir. Müttefikleri veya ortakları Amerikan doktrinini kullanmaya zorlamaz; bunun yerine fonksiyonel bir birlikte çalışabilirliği teşvik eder. Örneğin 2014 yılında yapılan bir tatbikatta, 173. Piyade Tugayı Muharebe Timi’nin emrinde (173 IBCT(A)) bir Çek yapımı 152mm topçu bataryası bulunuyordu. Çek doktrini doğrultusunda Bu bataryanın gizlenmesi ve hareketli olması gerekiyordu. Ancak bu, ateş emrinin verilmesi ve yerine getirilmesi arasında bir gecikmeye neden oluyordu. 173 IBCT(A) bu farkı kapatmak için olay bazlı zamanlı tetiklemeli bir sistem oluşturdu. Bu sistem planlama sürecine dahil edilir edilmez BCT istenen zamanda ve hedefi vuran atışlar yapmayı başardı. Çeklerin “gizleme” unsuru üzerinde önemle durması sonucunda BCT’nin (Piyade Tugayı Muharebe Timi) topçu unsurları düşman saldırılarına karşı daha iyi korunur hale geldiler. Fonksiyonel birlikte çalışabilirliğe verilen önem İttifak’ın kapasite ve yeteneklerini daha da iyileştirecektir.
4. Kaynak açıkları
Çokuluslu kuvvetlerin sürdürülebilirliği birlikte çalışabilirliğin önemli sorunlarındandır. NATO Standardizasyon Anlaşması lojistik terimini planlama ve kuvvetlerin hareketi ve idamesi olarak tanımlar. Bu standardın uygulaması değişiklikler gösterebilir. Diğer alanlarda olduğu gibi, farklı terminoloji, gelenekler, yetenekler, kapasiteler, vs. birlikte çalışabilirliği etkiler. Bu farklılıklar kaç adet yedek parça taşındığından askerlere verilen tayına kadar geniş bir yelpaze oluşturur. Birçok ülke Afganistan’daki Amerikan ikmal sisteminden yararlanabiliyordu; oysa JMTC’de konuşlandırılan yurt dışı misyonların temizlik, barınak, su vs. ihtiyaçları bir yana, kendi mühimmat, yiyecek ve yakıtlarını temin etmekte güçlük çektikleri görülmüştür.
Çek ordusu’nun 1. ve 2. Sahra Topçu Takımı Hohenfels, Almanya’daki tatbikat alanında yapılan Combined Resolve temsili ateş eğitimi çerçevesinde DANA 152mm adı verilen bir kundağı motorlu howitzer top aracını ateş etme pozisyonuna getiriyorlar, Kasım 2013. Bu tatbikat ABD askerleri, ve çokuluslu tugayların koalisyon misyonları sırasında karşılaştıkları karmaşık tehditleri bertaraf edebilmelerine yardımcı olacak eğitimi verir. Çokuluslu Müşterek Eğitim Komutanlığı’nın Grafenwoehr ve Hohenfels’deki eğitim alanları Avrupa’da merkezi bir konumda olduğundan, ABD Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri gerek NATO gerek 38 Avrupa ülkesinden gelen müttefik ve çokuluslu kuvvetlerle güçlü bağlar kurarlar. © ABD Ordusu - Uzman er Derek Hamilton.
Birlikte çalışabilirliği teşvik edebilmek için JMTC, NATO’nun ulusaldan ziyade fonksiyonel bazda lojistik destek sağlama ilkesini uygular. Bu da, taktik açıdan, çokuluslu bir çalışma grubu içindeki lojistikçilerin misyon öncesi yapacakları planlama görüşmeleri vasıtasıyla gerçekleştirilebilir. Bu grup olası idame açıklarını azaltmak için gereken yetenek ve şartları belirler. Örneğin, bu grup yakın zamanda yapılan bir tatbikatta tüm Müşterek Görev Gücü’nü etkileyen kullanım suyu eksikliği hissetmiştir. Bu sorun suyun tüm formasyon çapında eşit şekilde dağıtılmasıyla çözümlenmiş ve operasyonların sekteye uğramaları engellenmiştir.
JMTC birlikte çalışabilirlik konusundaki belirgin sorunlarına olmasına rağmen, Avrupa’daki konumu, eşsiz yetenekleri ve son on yıldır Müttefik ülkeler ve çokuluslu ortak kuvvetlerle çalışmalarından kazandığı deneyim sayesinde bu sorunları azaltabilmiş ve etkili ve entegre bir eğitim sağlamayı başarmıştır. Ancak henüz NATO’nun Bağlı Kuvvetler Girişimi’nde öngörülen düzeye erişememiştir. JMTC, bu amaçla Birleşik Eğitim Girişimi’ni (CTI) başlatmıştır.
The Combined Training Initiative (CTI)
CTI, NATO’nun birlikte çalışabilirlik yeteneğini ve operasyonlara hazırlık durumunu bir üst düzeye taşımak için değişen şartlardan yararlanır. Bu da NATO’nun birlikte çalışabilirlik ile ilgili üç boyutuna dayanmaktadır: teknolojik, yöntemsel ve insani boyutlar.
Teknolojik Boyut
Tatbikatların müştereken planlanması ve yürütülmesi NATO’nun yıllardır yaptığı bir şey olmasına rağmen, JMTC, gelişmiş teknoloji vasıtasıyla birlikte çalışabilirliği daha da iyi bir düzeye getirmiştir. Örneğin, JMTC’nin Grafenwoehr, Almanya’da bulunan Çokuluslu Müşterek Simulasyon Merkezi (JMSC) bir Müşterek Operasyonlar Merkezi kurmuştur. JMSC tatbikatın bir bölümünü kontrol eder ve temsili olarak savaşırken, Birleşik Müşterek Hazırlık Merkezi (JMRC) de tatbikatı gerçek zamanlı olarak yürütür. Örneğin, Saber Junction 13 tatbikatında 2.Stryker Süvari Alayı JMRC’de gerçek zamanlı eğitim yaparken, İtalyan Folgore Tugayı kanat savunmasını sanal olarak İtalya’dan yaptı.
Gerçek ve sanal askeri birlikler “yukarı” doğru bir NATO Kolordu Karargahı’na (bir Sonbahar 2014 tatbikatında JMTC ve Müttefik Hızlı Tepki Birliği ilk kez birbirine bağlanmıştı) veya “aşağı” doğru, Hohenfels’teki veya Avrupa’daki Müttefiklerin ve Ortakların Eğitim Merkezlerindeki tali tugay, tabur, ve bölüklere bağlanabilirler.
Gerçek ve sanal askeri birlikler “yukarı” doğru bir NATO Kolordu Karargahı’na (bir Sonbahar 2014 tatbikatında JMTC ve Müttefik Hızlı Tepki Birliği ilk kez birbirine bağlanmıştı) veya “aşağı” doğru, Hohenfels’teki veya Avrupa’daki Müttefiklerin ve Ortakların Eğitim Merkezlerindeki tali tugay, tabur, ve bölüklere bağlanabilirler. JMTC’nin Birleşik Eğitim Girişimi, birlikte çalışabilirliği teşvik etmek için NATO ve Ortakların varlık, yetenek, ilişki ve teknolojilerini birleştirerek gerçek zamanlı, sanal, ve yapıcı tatbikatlar düzenler. Bu tatbikatlar eşzamanlı olarak kıta çapındaki taktik düzeyden kolordu düzeyine kadar tüm formasyonları birbirine bağlar. Çokuluslu Birleşik Eğitim Komutanlığı veya herhangi bir muharebe eğitim merkezi ilk kez CTI ile bu çapta ve zorlukta bir tatbikat yürütmüştür. Bu program Müttefiklerin ve çokuluslu Ortakların bulundukları yerde kalarak birlikte eğitim yapmalarını sağlar. Bu da hem maliyeti düşürür hem birlikte çalışabilirliği kolaylaştırır. Örneğin, Swift Response II (Ağustos 2015) tatbikatı eşzamanlı olarak Bulgaristan, Almanya ve Romanya olmak üzere üç farklı eğitim merkezinde yürütülmüştür.
Yöntemsel Boyut
Bu kategori doktriner ve örgütsel değişiklikler vasıtasıyla birlikte çalışabilirliği teşvik eder. Çokuluslu Müşterek Hazırlık Merkezi (Hohenfels, Almanya’da bulunan JTMC’nin bir birimi) NATO doktrinine katkıda bulunmakta ve Merkez’de öğrenilenlere dayanarak STANAG’lar geliştirmektedir. JMRC, ayrıca, fonksiyonel birlikte çalışabilirlik üzerinde odaklanarak doktriner çeşitliliği azaltan taktikleri, teknikleri ve yöntemleri (TTPs) tanımlamakta ve kodlamaktadır. Kuzey Amerika ve Avrupa’daki NATO Mükemmeliyet Merkezleri (COE) ve eğitim tesisleri bu TTP’lerin yayılmasını sağlar.
İnsani Boyut
Eğitim, öğretim, ve ortak terminolojinin benimsenmesi bu gruba dahildir. Rotasyon yapan birliklerin birlikte çalışabilirlik sorunlarıyla zorlandıklarını gören JMTC bir Birleşik Ortak Akademik Program başlatmıştır (JCAP). Programda iki unsur vardır. Birincisi, Müttefikler ve çokuluslu ortaklara liderlik eğitimi programları yapmak, özel eğitim sağlamak, yerel eğitim merkezlerinin oluşturulmasını kolaylaştırmak, ve askeriyeler arasında işbirliği organizasyonları düzenlemek için mobil eğitim timlerinin (MTTs) konuşlandırılmasıdır. Bu sadece eğitim ve öğretimin standart hale getirilmesini kolaylaştıran maliyet-etkin bir yol olmakla kalmaz. Aynı zamanda, beraber eğitim aldıkları zaman NATO formasyonlarının birlikte çalışabilirlik ve hazırlık durumunda daha ileri düzeyden başladıkları anlamına da gelmektedir.
- Kraliyet Gurkha Tüfekli Birlikleri Letonya’daki Saber Strike tatbikatına katılıyor. ©NATO
JCAP’in ikinci unsuru bir tatbikattan önce bütün Müşterek Görev Gücü üyelerinin personeline verilen bir talimat modülleri dizisidir. Seminerler misyon komutanlığı, hareket ve manevra, korunma, lojistik, ateş, çatışma, ve istihbarat; yani kısıtlı birlikte çalışabilirlik durumunda en fazla etkilenen alanları kapsamaktadır. Bu seminerler sırasında JMRC liderleri temel konuları sunarlar ve bir evvelki grupların karşılaştıkları sorunları tanımlarlar. Bundan sonra Müşterek Görev Gücü tali formasyonlarıyla çalışarak birlikte çalışabilirlik konusundaki sorunları azaltma yolları belirlerler.
Conclusion
Eski ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel şöyle diyor, “ABD ve Avrupa’nın karşısındaki en ısrarlı ve acil güvenlik sorunları küresel sorunlardır. Bu nedenle Avrupalı askeri kuvvetler ile daha fazla müşterek yetenek geliştirerek küresel tehditlere cevap verebilecek stratejiler oluşturmalıyız.” JMTC, yetenekleri, konumu ve NATO ve ortak ülkelerle çalışmaktaki engin deneyiminden dolayı NATO eğitim kılavuzunu uygulayabilecek en iyi makamdır. Bu merkezin Birleşik Eğitim Girişimi, kapsamı genişletilmiş eğitim ve öğretim, ve teknoloji vasıtasıyla NATO’nun birlikte çalışabilirlik yeteneğini ve hazırlık durumunu iyileştirir. Bu da NATO üyelerinin birlikte daha etkili şekilde çalışmalarına imkân verir ve İttifak üyelerinin korunmasına yardımcı olarak, çatışmaları caydırarak ve küresel istikrarı arttırarak Avrupa güvenliğini geliştirir.