Częstotliwość złożonych ataków terrorystycznych stale rośnie – nie tylko w warunkach operacyjnych, takich jak w Afganistanie i Iraku. Osoby cywilne stały się w ostatnim czasie celem ataków spowodowanych przez wielorakich sprawców w miastach na całym świecie, w tym w Nairobi, Paryżu, St. Bernadino, Dżakarcie i Brukseli. Niezbędne jest przygotowanie dowódców do skutecznego reagowania bez względu na złożone uwarunkowania tych bandyckich ataków terrorystycznych, kiedy zetkną się w zalewem informacji i będą zmuszeni do dowodzenia bardzo dużą liczbą uczestników, aby zakończyć to zdarzenie, maksymalnie ograniczając liczbę ofiar. Ze wsparciem NATO w Szkole Artylerii Irlandzkich Sił Obrony zainicjowany został specjalistyczny kurs mający właśnie takie zadanie.
Francuscy policjanci wyposażeni w tarcze ochronne poruszają się w szyku w pobliżu hali koncertowej Bataclan tuż po śmiertelnej strzelaninie w Paryżu (Francja) 14 listopada 2015 roku.
© REUTERS
Jeden innowacyjny aspekt tegorocznego szkolenia w zakresie odpierania bandyckich ataków terrorytycznych (Counter Marauding Terrorist Attack (C-MTA)), które odbyło się w dniach 13-17 listopada polega na tym, że znacząca część czasu poświęconego na szkolenie jest przeznaczona na podnoszenie świadomości sytuacyjnej (Advanced Situational Awareness Training). Szkolenie pozwala zrozumieć „jak może wyglądać brak normalności i sytuacje odbiegające od normy”. Wyposażenie sił bezpieczeństwa we właściwe narzędzia i szkolenie sytuacyjne sprawia, że są oni lepiej przygotowani do radzenia sobie z dynamicznym rozwojem wypadków.
Szkolenie dla dowódców
Szkoła Artylerii w hrabstwie Kildare przeprowadziła w listopadzie 2015 roku szkolenie dla dowódców w zakresie odpierania bandyckich ataków terrorystycznych.
Wspierając się bogatym doświadczeniem, zdobytym podczas międzynarodowych wysiłków zmierzających do zwalczania improwizowanych ładunków wybuchowych (C-IED), Szkoła już wcześniej oferowała modelowe kursy mające na celu dzielenie się doświadczeniami w tym zakresie z personelem cywilnym i wojskowym z państw członkowskich Unii Europejskiej i NATO, a także z państw partnerskich NATO. Koncepcja szkolenia w zakresie odpierania bandyckich ataków terrorystycznych (C-MTA) była naturalnym rozwinięciem tych działań oraz korzystała z zaplecza analitycznego i badawczego zarówno brytyjskiego programu odpierania bandyckich ataków terrorystycznych z użyciem broni palnej (United Kingdom’s Marauding Terrorist Firearms attack programme), jak i amerykańskiego programu Aktywny Snajper (Active Shooter).
Policyjny strzelec wyborowy namierza cel z helikoptera wiszącego nad dachami budynków po atakach bombowych w Brukseli (Belgia), 22 marca 2016 r.
© REUTERS
Kurs C-MTA koncentruje się na trzech głównych aspektach:
1. Wykorzystanie konstrukcji szkolenia C-IED, jako wzoru, aby promować współdziałanie pomiędzy różnymi podmiotami (w tym jednostkami policji, jednostkami ds. unieszkodliwiania i niszczenia materiałów wybuchowych, siłami specjalnymi itp.) oraz aby tworzyć narzędzia operacyjne i metody taktyczne, a także wypracowywać wytyczne strategiczne.
2. Wykorzystanie sieci kontaktów C-IED wypracowanych przez lata, które obejmują idealne połączenie sił bezpieczeństwa, agend rządowych, służb ratowniczych, naukowców i ekspertów merytorycznych.
3. Wykorzystanie doświadczeń zdobytych w wyniku ataków terrorystycznych przeprowadzanych podczas operacji wojskowych, aby poprawić reagowanie podmiotów cywilnych i wojskowych odpierających ataki terrorystyczne we własnych państwach.
Wreszcie, celem szkolenia od samego początku nie było zaproponowanie jednolitego systemu, ale raczej wyposażenie międzynarodowych kursantów w szereg opcji. Każda organizacja musi zdecydować, czy wiedza przekazana kursantom i szkolonym nadaje się do wykorzystania w ich własnych państwach.
Od samego początku NATO uznaje znaczenie tego szkolenia, zapewniając finansowanie poprzez natowski fundusz dobrowolnych składek państw członkowskich (NATO’s Voluntary National Contribution Fund - VNCF), który wcześniej wspierał także prowadzone przez Szkołę kursy C-IED.
Wnioski płynące z doświadczeń
W listopadzie 2017 roku odbyła się trzecia edycja szkolenia, które zasadniczo zmieniło się od pierwszego cyklu dzięki wszechstronnemu procesowi analizy wniosków płynących z doświadczeń. Jedną z wielu zmian jest zatrudnienie prywatnego przedsiębiorstwa z branży ochrony oraz pozyskanie instruktorów z szerszego grona usługodawców i osób prywatnych, aby promować różnorodność w wypracowywaniu rozwiązań.
Prywatne przedsiębiorstwa są również wszechstronnie angażowane, jako uczestnik szkolenia – sektor prywatny jednoznacznie bardzo interesuje się tą dziedziną, ponieważ jest bardzo narażony na ataki i żądny wiedzy, jakie opcje są dostępne w pierwszych krytycznych minutach jakiegokolwiek ataku.
Szkolenie w zakresie odpierania bandyckich ataków terrorystycznych (Counter Marauding Terrorist Attack course) zajmuje się tym, co dzieje się, gdy rozpocznie się strzelanina i praktycznie „każdy drobiazg może zdecydować o rozwoju wypadków.”
Zdjęcie użyczone przez Szkołę Artylerii, Siły Obrony Irlandii
Szkolenie także przeniosło się na poziom „zaawansowany”, co pozwala na poświęcenie całej uwagi na dowodzenie operacyjne, z mniejszym naciskiem na zaangażowanie taktyczne.
Metodologia szkolenia
Struktura kursu opiera się na trzech fundamentalnych obszarach metodologii szkolenia: teoretycznym, praktycznym i akademickim. Kursantom w pierwszej kolejności przedstawia się koncepcję szkolenia wraz z wprowadzeniem do generycznej struktury dowodzenia w przypadku bandyckich ataków terrorystycznych. Ramy operacyjne są kluczem do sukcesu w sytuacji, gdy minimalizowanie ofiar jest podstawowym wyznacznikiem sukcesu lub porażki.
Kursanci korzystają ze szkolenia opartego na doświadczeniu płynącym z sukcesów i porażek personelu biorącego udział w odpieraniu rzeczywistych bandyckich ataków terrorystycznych. Ta nauka jest kluczowa i jest podstawą całej inicjatywy C-IED. Aby nadać jakiś sens utracie życia tak wielu ofiar należy dołożyć wszelkich starań, aby wyciągnąć wnioski z tych ataków tak, aby inni mogli zmienić swoje postępowanie i przeżyć. Medycyna taktyczna jest również przedstawiana jako ważny element programu szkolenia.
Kursanci angażują się poprzez praktyczną współpracę z sektorem prywatnym i ćwiczą w małych, mieszanych grupach bezpośrednio z odpowiednimi podmiotami. Brak zaangażowania sił bezpieczeństwa jest często zgłaszaną krytyką w wielu państwach i włączenie tego elementu szkolenia przyniosło wiele pozytywnych skutków.
Szkolenie korzysta także ze współpracy z Airbox Systems (MOSAIC) i Klas Telecom, aby uczyć o narzędziach operacyjnych niezbędnych do odniesienia sukcesu w przewidywanych złożonych scenariuszach ataków. Taka współpraca pozwoliła szkole uczyć kursantów zarówno włączając typowo sztabowe metody o niskim poziomie techniki (mapy i plansze), jak i „wysoką technikę” (wspólne obrazowanie operacyjne i najbardziej zaawansowana łączność taktyczna - Common Operational Picture & Tactical Edge Communications).
Uczestnicy kursu w zakresie odpierania bandyckich ataków terrorystycznych korzystają ze szkolenia opartego na doświadczeniu płynącemu z sukcesów i porażek personelu biorącego udział w odpieraniu rzeczywistych bandyckich ataków terrorystycznych.
Zdjęcie użyczone przez Szkołę Artylerii, Siły Obrony Irlandii.
Wreszcie, kursanci otrzymują szkolenie akademickie w dziedzinie analizowania niedawnych wydarzeń, a także są przygotowywani mentalnie do radzenia sobie z zalewem informacji, z jakim będą mieli do czynienia w złożonych warunkach. Program kursu przedstawia, co dzieje się, gdy zaczyna się strzelanina. Różnorodne wysiłki są ukierunkowane na zrozumienie obrazu tworzonego na podstawie danych wywiadowczych, zaangażowania społeczności, radykalizacji itp. Jednak to szkolenie jest wyłącznie ukierunkowane na skuteczne dowodzenie bardzo dużą liczbą uczestników, niezbędne do zakończenia niebezpiecznej sytuacji przy minimalnej liczbie ofiar.
W listopadzie 2017 roku wprowadzony został moduł zaawansowane szkolenie na szczeblu dowódczym w zakresie świadomości sytuacyjnej (Command Level Advanced Situational Awareness Training), zaprojektowane, żeby zredukować zagrożenie życia osób zajmujących się reagowaniem w sytuacji kryzysowej. Jest ono adaptacją udanego programu Combat Hunter amerykańskiego korpusu marines do warunków, w jakich dochodzi do bandyckich ataków terrorystycznych. Boeing Defence przygotuje analizy świadomości sytuacyjnej skoncentrowane na warunkach, w których obowiązuje “prawo pierwszego wystrzału”, znanych oferentom szkolenia C-IED (to jest uczące liderów właściwego postępowania w sytuacji dynamicznego zdarzenia terrorystycznego, które już się zaczęło i właśnie trwa). Co ważne, Boeing dodał naukowy komponent do nauczania poprzez analizę konkretnych przypadków.
Ogólnie mówiąc, szkolenie prowadzone w 2017 roku będzie bazować na sukcesie dwu poprzednich edycji. Szkoła Artylerii przygotuje materiał dotyczący zwalczania i obrony przed improwizowanymi ładunkami wybuchowymi (IED) na szczeblu dowódczym. Będzie także zarządzać szkoleniem i je ukierunkowywać. Różnorodność zarówno szkolących, jak i kursantów obiecuje ambitny i dynamiczny rezultat.
Wnioski z doświadczeń wojskowych przydatne dla osób cywilnych reagujących w sytuacji kryzysowej
Włączenie wojska we wszystkie wysiłki zmierzające do opracowania solidnego planu reagowania C-MTA jest kluczem do sukcesu całego przedsięwzięcia. Wiele obszarów działań zbrojnych okazało się ogromnym wyzwaniem, co przyniosło doświadczenia niedostępne jakimkolwiek agendom cywilnym. Żadne pojedyncze państwo nie ma zdolności, umiejętności, ani zasobów, aby samodzielnie odpowiadać na te ataki. Terroryści, którzy przeprowadzili takie ataki w naszych krajach jak dotąd dysponowali jedynie minimalnym lub żadnym przeszkoleniem wojskowym i byli lekko uzbrojeni lub wykorzystali ogólnodostępne środki, jak pojazdy i noże – a jednak poddali nasze zdolności ciężkiej próbie.
Nasze doświadczenie z obszarów działań zbrojnych, w połączeniu z dogłębną wiedzą zdobytą przez doświadczonych wojskowych wskazują na możliwość bardziej złożonych ataków na nasze kraje w przyszłości. Zatem, nie możemy pozwolić sobie na nieuzasadnione samozadowolenie. Wojsko posiada doświadczenie i wiedzę konieczną do przygotowania i pracy ze wszystkimi podmiotami i osobami w celu przezwyciężania tego rosnącego zagrożenia. Praktyczne wnioski oraz potencjał wypracowany na tym szkoleniu – z udziałem kursantów ze służb ratowniczych, sektora prywatnego i innych agend państwowych – mogą być odtworzone na poziomie krajowym.